گفت وگو با سیاوش طهمورث؛ بازیگری که نویسنده شد - وبلاگ نوکیا

به گزارش وبلاگ نوکیا، روزنامه همشهری - الناز عباسیان: ابهت خاصی دارد، حتی وقتی با لبخند حرف می زند. اما پشت این جذبه خاصش، روحیه مهربان و لطیفی دارد. این را می توان از آثار ادبی او در حوزه هنر های نمایشی به خوبی درک کرد. البته این ابهت و جذبه، از او یک چهره منحصر به فرد در ایفای نقش های خاکستری و ضدقهرمان در سینما و تلویزیون ساخته است.

بازی در مجموعه های تلویزیونی گرگ ها، آینه، در پناه تو، شلیک نهایی، وکلای جوان، به سوی افتخار، آبی مثل دریا، فکر پلید، معصومیت از دست رفته، بانو، شهر دقیانوس، زیر تیغ، برابر اصل، معمای شاه و… تنها بخشی از هنرنمایی های سیاوش طهمورث را برای ما تداعی می نماید.

البته فعالیت های او فقط به اینجا ختم نشده و او در بخش های مختلف هنر های نمایشی، چون اجرای تئاتر، نمایشنامه نویسی و فیلمنامه هم حرف هایی برای گفتن دارد. او متولد 3 اسفند 1325 در تهران و فارغ التحصیل رشته تئاتر از دانشکده هنر های دراماتیک است. به بهانه انتشار نخستین کتاب طهمورث با عنوان از تو می گویم سراغ این بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون رفته ایم. از او درباره علاقه اش به نوشتن پرسیدیم و او از وضع کنونی هنر های نمایشی گفت و در نهایت از علل کم کاری این روزهایش در تلویزیون باخبر شدیم. در ادامه گفت و گوی ما با این هنرمند پیشکسوت را می خوانید.

شما اهل قلم هستید و سال ها نمایشنامه های مختلف می نوشتید، اما چرا در مراسم رونمایی از کتاب تان اشاره نموده بودید که تمایلی به چاپ کتاب نداشته و به اصرار دوستان این دست نوشته های شما منتشر شده است؟

من بار ها گفته ام و مجدد می گویم چاپ کتاب تخصص می خواهد و حتی خودم با آنکه سال ها می نوشتم، اما تا به سال جاری جسارت ورود به این حوزه را نداشتم. هیچ گاه نوشته هایم را با هدف و به خاطر نویسنده شدن ننوشتم. من این ها را می نوشتم تا مسائل ذهنی ام را روی کاغذ بیاورم. تعداد زیادی داستان های بلند و کوتاه، فیلمنامه و نمایشنامه نوشتم، شعر هم سرودم تا یادم باشد چطور فکر می کردم و چه برخورد هایی در جامعه داشتم، اما دوست نداشتم آن ها را منتشر کنم. البته غیراز این مجموعه داستان، نمایشنامه و فیلمنامه هم دارم.

رشته اصلی من حوزه های کارگردانی و بازیگری، صداپیشگی، دوبله در رادیو و طراحی است و به طور کلی در رشته های نمایشی فعالیت دارم. دوستان اصرار کردند و خودشان پیگیر چاپ آن شدند تا آثار را در قالبی غیراز هنر های نمایشی ارائه دهند.

این نخستین کتاب شما بود. آخری که نخواهد بود؟

نه کتاب دوم و سوم هم در دست چاپ است. نوشته های دیگری هم دارم که برای چاپ آن ها عجله ای ندارم، اما به همت دوستان و به مرور چاپ خواهد شد. برای سال جاری یک کتاب دیگر هم در دست دارم که آن هم در قالب داستان کوتاه است و به زودی منتشر می شود. علاوه بر این فیلمنامه و شعر هم دارم که زمان دقیق چاپ آن تعیین نیست. البته نمایشنامه هایم را اجرا نموده ام، اما منتشر نشده اند. فیلمنامه هایم هم به علت اینکه سرمایه گذاری برای آن ها پیدا ننموده ام هیچ وقت منتشر نشده اند. همه نوشته هایم مرتبط با هنر های نمایشی است و مخالف این هستم که در حوزه های دیگر کتاب بنویسم.

خیلی از همکاران شما در حوزه های مختلف نویسندگی ورود پیدا نموده و کتاب های متعدد چاپ نموده اند. چرا مخالف نوشتن در حوزه های غیراز هنر های نمایشی هستید؟

به عقیده من نویسندگی، خوانندگی، مجری گری و امثال این کار ها بازیگر را از تمرکز روی کار اصلی اش که هنرپیشگی است دور می نماید. بازیگر باید در حرفه بازیگری خود تخصص کسب کند. شما می بینید بازیگرانی که بیشتر تئاتر تمرین می نمایند پیروز ترند. حتی حرفه ای ترین بازیگران هم هر 2 سال یک بار تئاتر کار می نمایند تا خودشان را بازسازی نمایند.

البته من دعوت می کنم از افراد صاحب نظر و بااستعداد که در حوزه هنر های نمایشی به صورت تخصصی ورود پیدا نمایند و برای این هنر، فیلمنامه و نمایشنامه های خوب بنویسند، زیرا در وضع کنونی، ما با خلأ آثار خوب مواجهیم که نتیجه آن هم فراوری بعضی فیلم های بد و غیرقابل دفاع می شود.

در کل، وضع کتاب و آثار مکتوب را چگونه می بینید؟

کشور ما با حدود 85 میلیون جمعیت، سرانه مطالعه بسیار پایین تر از حد استاندارد دارد. اغلب کتاب هایی که منتشر می شوند با آنکه تیراژ بالایی هم ندارند در کتابفروشی ها انبار می شوند. این نشان می دهد که جامعه ما کتابخوان نیست؛ این یک آسیب است که نه تن ها امروز بلکه در آینده هم نگران نماینده است. البته گرانی کاغذ و بالطبع کتاب هم جای خود دارد، ولی دلیلی بر نخواندن کتاب نمی شود.

جالب اینجاست در این شرایط، بسیاری که تخصصی در این زمینه ندارند علاقه مند به چاپ کتاب می شوند و متأسفانه کتاب سازی آفت این حوزه می شود. در حوزه هنر های نمایشی هم در سؤال قبل عرض کردم که آثار خوب بسیار کم داریم.

شما سال ها در تئاتر بازی نموده و به عبارتی خاک صحنه را خورده اید؛ وضعیت کنونی تئاتر را چگونه می بینید؟

به عقیده من نه تن ها تئاتر بلکه سینما و تلویزیون شرایط خوبی ندارد. به رغم حضور هنرمندان و بازیگران بااستعداد متأسفانه تعدادی از آن ها به خطا می روند. البته استثنا هم داریم، اما استثنا قاعده نمی شود. آنچه وجود دارد ضعف در مدیریت کار های هنری است. ما اگر مدیریت درست هنری داشته و مدیران مان شناخت درستی از هنر در زمینه های مختلف سینما، تلویزیون و تئاتر داشته باشند راه را درست تر خواهیم رفت. ولی تا زمانی که مسئولان ما شناخت درست و برنامه ای در حوزه کاری خود نداشته باشند ممکن است ما به خطا برویم.

من صراحتا از همین جا به نکته ای اشاره می کنم که ممکن است بعضی دوستان و همکارانم از من دلخور شوند؛ از مسئولانی که در این حرفه تخصص و تجربه ندارند می خواهم که کنار بروند و بگذارند اهل هنر روی کار بیایند. اگر هم تخصص دارند با برنامه کار نمایند. برنامه ریزی نمایند و ببینند ما در هنر نمایشی کجا قرار داریم و باید به چه جایگاهی برسیم. این فاصله ها با برنامه ریزی درست و حسابی شده پر می شود. من هیچ گاه اسائه ادب نمی کنم و با احترام تمام از همه مسئولان این حوزه می خواهم که برای چشم انداز هنر نمایشی درست برنامه ریزی نمایند.

شاید این حرف تان خیلی کلی باشد، کمی دقیق تر می گویید برنامه ریزی در حوزه هنر های نمایشی یعنی انجام چه کارهایی؟

برای مثال من به زمانبندی اجرای سالن های خوب شهر انتقاد دارم، زیرا بهترین سالن ها که تئاتر شهر و تالار وحدت هم شامل آن می شود هم اکنون نمایش های متناسب این سالن ها اجرا نمی نمایند و این خلأ برنامه ریزی مسئولان را نشان می دهد. یک مسئول باید آنالیز کند که آیا برنامه قابلیت اجرا در این سالن های اصلی شهر را دارد؟ من از همین جا از مسئولان بالادست این حوزه، از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفته تا مسئولان کمیسیون فرهنگی مجلس، در کمال ادب و احترام سؤال می کنم چندبار از زمان مسئولیت شان برای تماشای تئاتر به سالن آمده اند؟ شناخت و نظر تخصصی یا نقدی بر اجرا های تئاتر دارند؟ آیا راستا درست برای فعالیت هنرمندان ایجاد نموده اند؟ به رغم اینکه 95درصد بازیگران ما هنرمندان بااستعدادی هستند، اما راستا درستی برایشان ساخته نشده است. البته ناگفته نماند کارگردان های خوب انگشت شمارند.

حتی این اشکال وارد است که بعضی کارگردانان مبتدی با آوردن یک فیلمبردار معروف، دستیار یا مشاور با تجربه و بازیگران خوب و مشهور دست به فراوری کار می زنند؛ کسانی که دانش و تجربه در این زمینه ندارند و نمی توانند بازیگران را برای اجرای بهتر هدایت نمایند. حاصل این کار ها می شود فیلم های ضعیف که شایسته مردم ما نیست. علت این مشکل به مدیریت ضعیف بعضی مسئولان این حوزه و نگاه تجاری آن ها به هنر های نمایشی برمی شود. در هنر جای تجارت نیست.

برای من این عرصه بسیار ارزشمند است. این هنر بنیان جامعه را محکم می نماید و به اندازه ای ارزشمند است که وزارت کار آن را شغل محسوب ننموده است. این خود ما هستیم که به هنر باارزشمان لطمه وارد می کنیم.

اغلب نقش های شما در فیلم ها نقش ضد قهرمان و به قول معروف منفی است. نقش مثبت هم داشتید؟ آیا خودتان اینگونه انتخاب می کنید؟

بله نقش مثبت هم داشتم، اما تأثیر نقش های ضدقهرمان بیشتر بوده. البته باید عرض کنم قبول نقش های ضدقهرمان از سوی بازیگر جرأت می خواهد و اجرای آن به مراتب سخت تر از نقش های مثبت است؛ چراکه بازیگر این کاراکتر ها باید به گونه ای بازی کند که در آن لحظه بیننده یا تماشاچی از او متنفر شود و در عین حال باید به آن ها القا کند که شما نقش تان را درست انجام داده اید و مقبولیت شما بیشتر شود. مضاف بر اینکه اگر قرار باشد همه نقش های ضدقهرمان شبیه به هم باشند این بد است.

هر نقش ضدقهرمان کاراکتر خود و دلایل خود را دارد و ممکن است ریشه در گذشته افراد داشته باشد. برای مثال من در مجموعه های تلویزیونی زیر تیغ، نابرده رنج، گرگ ها و فکر پلید نقش های ضدقهرمان داشتم، اما هر کدام ویژگی خاص خود را داشته و هیچ یک شبیه هم نیستند.

این روز ها مشغول چه کاری هستید؟

این روز ها بیشتر از تلویزیون در تئاتر کار می کنم و در نمایش های مختلف مثل نمایش شاپرک خانم روی صحنه می روم.

خوب شد اشاره کردید؛ خیلی وقت است که در قاب تلویزیون و سریال ها نقش جدیدی از شما ندیده ایم. چرا در این عرصه کم کار شده اید؟

اول اینکه پیشنهاد هایی که به من می شود اغلب قابل قبول من نیستند. دوم اینکه مبالغ قرارداد هم واقعا کم است و حتی قابل گفتن نیست. با این حال پیشنهاد هایی را هم که قبول می کنم قبل از فراوری فیلم اسم مرا حذف می نمایند. به جرأت می توانم بگویم که 10 کارگردان به من گفته اند که مسئولان صداوسیما اسم مرا خط زده اند. خواهش می کنم این را بنویسید و سانسور نکنید. من از همینجا اعلام می کنم که تلویزیون به من کار نمی دهد، این در حالی است که تلویزیون خانه من است. جایی که بیش از 40 سال در آن کار نموده ام حالا مرا نمی پذیرد.

کوتاه از کتاب از تو می گویم

کتاب از تو می گویم، شامل قصه های کوتاهی است که در یک مجموعه توسط انتشارات نودا جمع آوری شده است. نویسنده این کتاب معتقد است که اغلب خواننده های امروزی حوصله خواندن داستان های بلند را ندارند و به داستان کوتاه راغب اند؛ از این رو قصه هایش کوتاه، اما جذاب است. اگر مشتاق هستید از اتفاقات واقعی زندگی آقای نویسنده بیشتر بدانید پیشنهاد می کنیم داستان های این کتاب را مطالعه کنید، زیرا بیشتر محتوای کتاب برگرفته از وقایع واقعی زندگی این بازیگر است.