آیا نوشیدن آب بیشتر برابر با سلامتی بهتر است؟ پژوهشی نو پاسخ می دهد - وبلاگ نوکیا

به گزارش وبلاگ نوکیا، نقش آب در بدن؛ زیربنای سلامتی یا تصوری غلط؟

آب بخش بزرگی از بدن انسان را تشکیل می دهد؛ حدود 60 درصد وزن بدن ما از آب ساخته شده است. این مایع حیاتی در انجام عملکردهای ضروری بدن نقشی اساسی دارد؛ از تنظیم دمای بدن و دفع مواد زائد گرفته تا محافظت از مغز و نخاع به عنوان ضربه گیر (Shock Absorber)، فراوری بزاق و روان سازی مفاصل.

پزشکان و متخصصان تغذیه همیشه توصیه می نمایند که برای پیشگیری از کم آبی، مقدار کافی آب بنوشیم. اما آیا نوشیدن آب بیشتر از حد توصیه شده واقعاً باعث بهبود سلامت می گردد؟ آیا تأثیرات مثبتی مانند کاهش وزن، بهبود قند خون، جلوگیری از سردرد، پیشگیری از عفونت های ادراری و کاهش خطر سنگ کلیه دارد؟

پژوهشی تازه به رهبری دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکو (UCSF) کوشش نموده به این پرسش ها پاسخ دهد. این تحقیق با آنالیز مطالعات پیشین، در پی شواهد علمی درباره ارتباط مصرف بیشتر آب با سلامت بهتر بوده است.

چقدر آب برای بدن ضروری است؟ توصیه های عمومی مصرف آب

مقدار پیشنهادی مصرف روزانه آب و مایعات بسته به منابع مختلف فرق دارد. آموزشگاه ملی پزشکی ایالات متحده توصیه می نماید که مردان 19 تا 30 ساله روزانه حدود 3 لیتر و زنان در همین رده سنی حدود 2.1 لیتر مایعات مصرف نمایند.

در این توصیه ها، کلمه مایعات نه تنها به آب آشامیدنی بلکه به چای، قهوه و سایر نوشیدنی ها نیز اشاره دارد. اما پرسش اصلی این است که آیا نوشیدن آب بیش از این مقدار می تواند فواید قابل توجهی برای سلامت ما داشته باشد؟

کاهش وزن؛ آیا آب نوشیدن راز کاهش وزن سریع است؟

پژوهشگران در این مطالعه به آنالیز چندین تحقیق پرداختند که اثر مصرف بیشتر آب بر کاهش وزن را ارزیابی نموده بودند.

سه پژوهش نشان دادند که بزرگسالان دارای اضافه وزن یا چاقی که روزانه 1.5 لیتر آب قبل از وعده های غذایی به مدت 12 هفته تا 12 ماه مصرف کردند، به طور میانگین 44 تا 100 درصد بیشتر از گروه کنترل وزن کم کردند.

در مقابل، یک پژوهش دیگر که شامل 38 شرکت نماینده بود، هیچ ارتباط معناداری بین نوشیدن 2 لیتر آب در روز به مدت شش ماه و کاهش وزن پیدا نکرد. تفاوت این پژوهش با سایر مطالعات این بود که بعضی از شرکت نمایندگان نوجوان بودند که ممکن است به علت نرخ متابولیسم بالاتر، نتایج متفاوتی به دست آمده باشد.

قند خون ناشتا؛ آیا آب به کنترل دیابت یاری می نماید؟

در یک پژوهش شامل 40 فرد مبتلا به دیابت نوع 2، مصرف 250 میلی لیتر آب قبل از صبحانه، 500 میلی لیتر قبل از ناهار و 250 میلی لیتر قبل از شام به مدت 8 هفته باعث کاهش قابل توجه سطح قند خون ناشتا شد. کاهش میانگین قند خون در گروه آزمایش برابر با 32.6 میلی گرم بر دسی لیتر بود، درحالی که این کاهش در گروه کنترل تنها 5.3 میلی گرم بر دسی لیتر بود.

بااین حال، پژوهشگران احتمال می دهند که این کاهش ممکن است به علت رقیق شدن خون (همودایلوشن - Hemodilution) یا کاهش مصرف غذا به علت پر شدن معده با آب پیش از وعده های غذایی باشد.

در پژوهشی دیگر با 60 شرکت نماینده که به دیابت مبتلا نبودند، مصرف 550 میلی لیتر آب صبح ها و قبل از خواب به مدت 12 هفته، سطح قند خون را اندکی (0.6 میلی گرم بر دسی لیتر) افزایش داد.

سردردهای مکرر؛ آیا آب نوشیدن تسکین دهنده است؟

نتایج پژوهش ها درباره تأثیر مصرف آب بیشتر بر کاهش سردرد متناقض است.

یک مطالعه روی 102 فرد بالغ نشان داد که مصرف روزانه 1.5 لیتر آب اضافی به مدت سه ماه باعث بهبود کیفیت زندگی و کاهش روزهای سردرد شد. هرچند این بهبود از نظر آماری معنادار نبود، اما شرکت نمایندگان کاهش میانه سردرد را گزارش کردند.

مطالعه ای دیگر روی 18 نفر مبتلا به میگرن یا سردرد تنشی نشان داد که مصرف آب بیشتر، تأثیر معناداری بر کاهش شدت، دفعات یا مدت سردردها نداشت.

عفونت های ادراری و مثانه بیش فعال؛ تأثیر آب بر سلامت مجاری ادراری

در مطالعه ای روی 140 زن که به طور مکرر دچار عفونت های ادراری (UTI) می شدند و کمتر از 1.5 لیتر آب در روز می نوشیدند، افزایش مصرف آب به 1.5 لیتر در روز باعث کاهش دفعات عفونت و احتیاج کمتر به مصرف آنتی بیوتیک شد.

بااین حال، پژوهشی دیگر روی 14 زن نشان داد که افزایش مصرف آب از 1.5 به 1.9 لیتر در روز، تفاوت قابل توجهی در مقدار باکتری های مضر ادراری ایجاد نکرد.

بعلاوه، در مطالعه ای روی 24 فرد مبتلا به مثانه بیش فعال (Overactive Bladder)، کاهش مصرف مایعات تا 25 درصد باعث کاهش دفعات ادرار، فوریت ادراری و تکرر ادرار شبانه شد.

سنگ کلیه؛ آیا آب سپر محافظ در برابر سنگ سازی است؟

پژوهش ها نشان داده اند که مصرف بیشتر آب خطر تشکیل سنگ های کلیوی را کاهش می دهد.

یک مطالعه پنج ساله روی 221 نفر نشان داد افرادی که مصرف آب خود را افزایش دادند تا روزانه 2 لیتر ادرار داشته باشند، با کاهش 50 درصدی عود سنگ های کلیوی روبرو شدند.

نتیجه گیری؛ آیا نوشیدن آب بیشتر راه چاره همه مسائل است؟

آنالیز های اجرا شده نشان می دهد که مصرف بیشتر آب فوایدی مانند کاهش وزن و جلوگیری از سنگ کلیه دارد. بااین حال، در زمینه هایی مانند کاهش قند خون، پیشگیری از سردرد یا کاهش عفونت های ادراری، نتایج پژوهش ها متناقض هستند و احتیاج به مطالعات دقیق تری وجود دارد.

پژوهشگران تأکید می نمایند که آب به علت هزینه پایین و کم خطر بودن، گزینه ای مناسب برای بهبود بعضی مسائل سلامتی است. بااین حال، الگوی یکسانی برای همه افراد وجود ندارد و مصرف آب باید متناسب با احتیاجهای فردی تنظیم گردد.